سلامتی؛ به این معنی است که فرد از نظر روحی، جسمی و اجتماعی نسبت به خود حس و حال خوبی داشته باشد. سلامتی روحی و روانی ما نیز حداقل به اندازه سلامت جسمی مان مهم است. سلامتی بایستی به صورت کلی در نظر گرفته شود. سلامت جسمانی در کنار سلامت روحی و روانی به ما این امکان را می دهد که زندگی روزمره سالم و خوبی داشته باشیم.
سلامت عقلی و روحی نشان از تندرستی است و به این معناست که از نظر اجتماعی، رفتاری، ذهنی و احساسی به راحتی می توانیم به کارهای خود ادامه دهیم، با مشکلات زندگی کنار آییم و به نحو مناسب با خود و محیط پیرامون مان زندگی کنیم.
از نظر اجتماعی، فردی با روح و روان سالم می تواند با دیگر انسان ها ارتباط سالم برقرار کند، دوستان و آشنایانی دارد که می تواند به آنها اعتماد کند و در صورت لزوم از آنها کمک بگیرد. تلاش می کند با اطرافیانش با حفظ فاصله کافی و به نحوی که بتواند از خود مراقبت کند، روابط برقرار کند.
از نظر رفتاری، در بیشتر مواقع در انجام کارهای روزمره با مشکلی مواجه نمی شود. در رفع نیازهای روزانه مانند خوردن و خوابیدن، زیاد دچار مشکل نمی شود.
از نظر ذهنی، در اکثر مواقع تمرکز کردن برایش دشوار نیست، می تواند کارهای خود را برنامه ریزی کرده، آن ها را به بخش های کوچکتر تقسیم کرده و گام به گام انجام دهد، در تصمیم گیری زیاد دچار مشکل نمی شود، می داند که گاه و بیگاه مشکلاتی پیش می آیند، در جهت حل این مشکلات تلاش می کند.
از نظر احساسی، تلاش می کند احساسات خود را درک کند و همان لحظه آنچه را که حس می کند، بیان کند. می داند که گاه و بیگاه ممکن است دچار احساسات منفی هم بشود.
فرد سالم از نظر روحی و روانی، می تواند زمانی را به تفریح، استراحت و فعالیت های اجتماعی اختصاص دهد. توانایی مقابله با مشکلات در زمان های سخت را دارد. در برابر موانعی که بر سر راهش ایجاد می شوند، به جای منصرف شدن می تواند در جهت حل مشکل گام بردارد. برای آینده برنامه ریزی های واقع گرایانه انجام می دهد، برای تحقق آنها تلاش می کند، اگر به این اهداف نرسد، می تواند برنامه ریزی های جدید انجام دهد.
همان گونه که هنگام حمله قلبی به بیمارستان مراجعه کرده و سعی می کنیم طبق دستور پزشک عمل کنیم، به همان شکل هنگامی که از نظر روانی حالمان بد باشد هم می توانیم از طریق مشورت با متخصص بهداشت روان از او کمک بگیریم.
مفهوم تاب آوری روانی یکی از مهم ترین مسائل در زمینه حفاظت از سلامتی روحی و روانی ما است. تاب آوری روانی به انسان ها نیروی روانی می دهد تا با استرس و مشکلات کنار بیایند. تغییر و از دست دادن، بخشی اجتناب ناپذیر از زندگی است. در برهه ای از زمان، همه افراد به نسبت های گوناگون دچار مشکل می شوند. برخی از این مشکلات ممکن است نسبتاً کوچک باشند. تاب آوری روانی را می توان توانایی غلبه بر مشکلات و تقویت نقاط قوت شخصی در حین تلاش برای نیل به این هدف، تعریف کرد.
ممکن است دچار مشکلات جسمی شود. ممکن است در زندگی روزمره اش اختلالات جدی پیش آید. ممکن است از انجام کاری که قبلا از آن لذت می برد، خودداری کند. ممکن است کم انرژی شود، تمایلی به انجام کار نداشته باشد. ممکن است ذهنش آشفته شده و از مشکلات حافظه رنج ببرد. ممکن است خوابش به هم بخورد. ممکن است بی تحرک شود، بیرون نرود. ممکن است از دست همه بسیار عصبانی باشد. حتی ممکن است فکر کند که زندگی معنی ندارد.
همه ما ممکن است گاه و بیگاه در چنین شرایطی قرار گیریم. تجربه چنین شرایطی عادی است. منتها گاهی اوقات که این شرایط زیاد پیش می آید، بر ما چیره شده و در زندگی روزمره ما اختلالات جدی بوجود می آورد. وقتی این اختلالات در زندگی ما دائمی و غیرقابل کنترل شود، ممکن است برخی از مشکلات سلامت روانی ایجاد شود
رابطه مستقیمی بین سلامت روح و سلامت جسم وجود دارد. این به این معنی می باشد که حتی تغییرات جزئی در سلامت روحی و روانی تاثیرات خود را بر سلامت جسمی می گذارد و بالعکس. چگونه سلامت روح و سلامت جسم تاثیر می گذارد؟ علائم ناسالم بودن سلامت روحی چیست؟ سلامت روحی مهمتر می باشد یا سلامت جسمی؟ رابطه افسردگی با بیماری های جسمی چیست ؟
اگر از نظر روحی بیمار باشید سلامت جسمی شما نیز علائمی از پریشانی را نشان خواهد داد. به همین نحو، اگر از نظر جسمانی احساس ضعف و سستی کنید، سلامت روح و سلامت جسم شما نیز تحت تاثیر قرار می گیرد. بنابراین، ارتباطی قوی بین ذهن و بدنتان وجود دارد که بر سلامت کلی شما تأثیر میگذارد.
طی تحقیقات انجام شده تاثیر متقابل سلامت روان و جسم به اثبات رسیده است. سلامت روح و سلامت جسم به طور اساسی به همدیگر ارتباط دارند. فردی با علائم روانی جدی، در معرض خطر بیشتری از انواع مختلف بیماری های جسمی قرار می گیرد. برعکس، در فردی که بیماری جسمی مزمن دارد، افسردگی و اضطراب دو برابر بیشتر از فرد عادی در فرد بیمار دیده می شود.
بیماری های روانی و جسمی می تواند کیفیت زندگی فرد بیمار را تحت تاثیر قرار دهند و در طولانی مدت باعث به وجود آمدن عوارض جدی تری شوند. شناخت و درک ارتباط بین ذهن و جسم می تواند فرد را وادار کند تا از انواع بیماری های جسمی، پیشگیری کرده و بعد از تشخیص هر بیماری به دنبال درمان آن باشد.
استرس، اضطراب، و افسردگی میتوانند باعث مشکلات بیشماری در سلامت روح و سلامت جسم شما، مانند اختلالات خواب، مشکلات هضم، پشت درد ، سردرد، خستگی، و… شوند. هورمون های استرس در بدن منتشر میشوند، که ممکن است فشار خون را بالا برده و موجب خشم، پرخاشگری، ترس، و یا هر احساس منفی دیگری در فرد بیمار شوند.
اگر این حالت برای مدتی طولانی ادامه یابد، مداومت سطح بالای هورمون های استرس در بدن باعث تغییرات شیمیایی مغز میشوند. این حالت میتواند منجر به بیماریهای قلبی، سکته مغزی، مشکلات خواب، سردرد، و دیگر بیماریهای مزمن شود.
طب سنتی مجموعهای گسترده از روشهای درمانی و مراقبتی است که برای حفظ و بهبود سلامت جسمی و روحی به کار میرود که معمولاً شامل موارد زیر میشود:
استفاده از گیاهان مختلف برای درمان و پیشگیری از بیماریها. گیاهان دارویی از زمانهای باستان برای درمان و پیشگیری از بیماریها مورد استفاده قرار میگرفتند. هر گیاه دارای خواصی است که میتواند به بهبود وضعیتهای مختلف جسمی و روحی کمک کند. به عنوان مثال:
زردچوبه:
خاصیت ضد التهابی و آنتیاکسیدانی دارد.
نعناع:
به هضم غذا کمک میکند و خاصیت آرامبخش دارد.
آویشن:
برای درمان سرماخوردگی و سرفه مفید است.
تغذیه خوب یک عامل مهم در تأثیرگذاری جسم و روان شما می باشد. مصرف مواد غذایی طبیعی و غیر فرآوری شده که سرشار از ویتامینها و مواد معدنی هستند. این مواد غذایی میتوانند به تقویت سیستم ایمنی و بهبود روحیه کمک کنند.
یک رژیم غذایی متعادل و سالم، شامل مقادیر مناسبی از پروتئین، آب فراوان، ویتامین ها، مواد معدنی، چربی های اساسی، کربوهیدرات های پیچیده است. تغذیه در طب سنتی نقش بسیار مهمی دارد. مصرف مواد غذایی طبیعی و غیر فرآوری شده مانند میوهها، سبزیجات، مغزها و غلات کامل میتواند به تقویت سیستم ایمنی و حفظ سلامت جسمی کمک کند. برخی از اصول تغذیه در طب سنتی عبارتند از:
مصرف غذاهای گرم و سرد متعادل:
بر اساس طب سنتی، مواد غذایی به دو دسته گرم و سرد تقسیم میشوند و مصرف متعادل آنها برای حفظ تعادل بدن ضروری است.
مصرف مواد غذایی فصلی:
استفاده از غذاهای فصلی که با طبیعت و شرایط اقلیمی هر فصل هماهنگ هستند، میتواند به سلامت بدن کمک کند.
استفاده از ماساژ و حرکات مختلف برای تسکین درد و کاهش استرس. این روشها میتوانند به بهبود گردش خون و آرامش روحی کمک کنند. ماساژ یک روش درمان غیرتهاجمی است که برای بسیاری از افراد ریسک بسیار پایین دارد. ماساژ یکی از روشهای فیزیوتراپی است که در آن از مالش و فشار دادن اندامها به وسیله دست، پا یا ابزارهای دیگر برای بهبود سلامت و درمان استفاده میکردند.
علاوه بر مزایای ماساژ درمانی برای وضعیت فیزیکی بدن، نتایج بررسیهای انجام شده بر روی برخی از انواع ماساژ نشان میدهدکه این روشها میتوانند تأثیر زیاد بر شرایط روحی فرد داشته باشند.
در واقع تأثیر روانی ماساژ درمانی از طریق ریلکس کردن عضلات و افزایش تولید ماده شیمیایی طبیعی اندورفین در بدن است که باعث ایجاد احساس خوب و خوشایند برای فرد میشود.
هدف اصلی در ماساژ درمانی، تنظیم حرارت بدن و کمک به دفع مواد زائد است. این نوع ماساژ درمانی بر اساس شدت، سرعت، مدت و نحوه انجام به پنج دسته صلب، نرم، معتدل، کثیر و خشن تقسیم میشود. به نظر میرسد که عمده تفاوت ماساژ ایرانی با دیگر سبکهای ماساژ درمانی نه در نحوه اجرای آن بلکه در توجه ویژه به شرایط خاص هر فرد و دلیل اختلال پیش آمده است.
فعالیت بدنی و ورزش، روش عالی برای حفظ سلامت جسمی و بهبود سلامت روان است. تحقیقات نشان می دهد که انجام ورزش بر آزاد سازی و جذب اندروفین در مغز تأثیر می گذارد. حتی پیاده روی تند در۱۰ دقیقه هوشیاری ذهنی، انرژی و روحیه مثبت شما را افزایش می دهد. فعالیت بدنی به معنای هر حرکتی است که بدن مجبور شود از عضلات استفاده کنید و انرژی خود را افزایش دهید.
تمرینات یوگا و مدیتیشن نقش مهمی در حفظ تعادل روحی و جسمی دارند. این تمرینات میتوانند به کاهش استرس، افزایش تمرکز و بهبود کیفیت خواب کمک کنند. یوگا و مدیتیشن همچنین به تقویت ارتباط بین ذهن و بدن و افزایش آگاهی فردی کمک میکنند.
طب سوزنی یکی از روشهای درمانی سنتی چینی است که با استفاده از سوزنهای نازک، نقاط خاصی از بدن را تحریک میکند تا تعادل انرژی در بدن بازگردانده شود. پزشکان طب سوزنی بر این باورند که چنانچه مسیر حرکت انرژی مسدود شده و تعادل آن به هم خورده باشد فرد دچار بیماری می گردد و طب سوزنی منجر به باز شدن مسیر مسدود شده و برقراری تعادل انرژی در بدن می شود. این روش میتواند به تسکین درد، کاهش استرس و بهبود عملکرد سیستمهای مختلف بدن کمک کند.